Chiều ngày 1/11/2025, tại Campus K – tầng 15, tòa nhà Sông Đà (Hà Nội), Hội thảo “Cấu trúc hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia – Thực trạng và định hướng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo Việt Nam” đã diễn ra trong không khí chuyên nghiệp, sôi nổi và cởi mở.
Sự kiện do Cục Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ) chỉ đạo, phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia (NSSC) và các đối tác trong mạng lưới hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam tổ chức.
Hội thảo quy tụ đông đảo chuyên gia, nhà hoạch định chính sách, đại diện doanh nghiệp khởi nghiệp, viện – trường và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, nhằm cùng nhìn lại thực trạng phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia (National Innovation System – NIS), phân tích những điểm nghẽn và đề xuất định hướng phát triển trong giai đoạn đến năm 2035.
Phát biểu khai mạc, ông Lê Toàn Thắng – Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia (NSSC) nhấn mạnh:
“Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp không còn là khái niệm riêng lẻ mà đã trở thành động lực then chốt của năng lực cạnh tranh quốc gia. Hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia cần được nhìn nhận như một cấu trúc mở, nơi các chủ thể – Nhà nước, doanh nghiệp, viện – trường và xã hội – cùng tương tác, học hỏi và phát triển.”
Ông Thắng cũng cho biết Bộ KH&CN đang thúc đẩy chiến lược tái cấu trúc hệ sinh thái ĐMST theo hướng “liên kết – tích hợp – hội nhập”, nhằm tạo ra môi trường chính sách thông suốt, đồng thời khuyến khích các mô hình hợp tác công – tư, tăng tốc chuyển giao công nghệ và thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu.
Ông Phạm Hải Đăng mở đầu với bài tham luận “Cấu trúc hệ thống ĐMST quốc gia – Mô hình và bài học quốc tế”, giới thiệu kinh nghiệm của OECD, Hàn Quốc, Singapore và Phần Lan trong việc hình thành mô hình NIS.
Theo ông Đăng, điểm chung của các quốc gia này là “sự điều phối nhất quán giữa chính sách KH&CN, giáo dục và công nghiệp”, đồng thời nhấn mạnh:
“Một hệ thống ĐMST quốc gia thành công không chỉ dựa vào đầu tư R&D, mà cần cả năng lực kết nối giữa các trung tâm tri thức, doanh nghiệp và cộng đồng khởi nghiệp.”
Tiếp nối, TS. Hoàng Thị Hải Yến trình bày chuyên đề “Hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST Việt Nam – Thực trạng, thách thức và cơ hội”.
Bà cho biết Việt Nam đang có khoảng 3.800 startup, hơn 100 không gian làm việc chung, 70 vườn ươm và trung tâm hỗ trợ, tuy nhiên vẫn thiếu “một cơ chế phối hợp liên vùng, liên ngành” cũng như “nguồn vốn đầu tư mạo hiểm trong nước còn hạn chế”.
“Chúng ta có tiềm năng, nhưng để hệ sinh thái phát triển bền vững cần một cấu trúc hệ thống gắn kết, trong đó doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm, còn chính sách là động lực dẫn hướng.” – TS. Yến nhấn mạnh.
Ở góc độ chính sách, ông Nguyễn Võ Hưng tập trung vào định hướng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST quốc gia đến năm 2035, với ba nhóm giải pháp: hoàn thiện thể chế, xây dựng hạ tầng hỗ trợ và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Ông Hưng khẳng định:
“Đổi mới sáng tạo không thể tách rời năng lực tài chính và con người. Chúng ta cần các công cụ chính sách linh hoạt hơn để huy động nguồn lực xã hội hóa cho hoạt động KH&CN.”
Hai bài trình bày tiếp theo của bà Kiều Thị Thanh và bà Đỗ Như Hảo lần lượt nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp khởi nghiệp và cộng đồng Techfest trong hệ sinh thái ĐMST.
Theo bà Thanh, doanh nghiệp không chỉ là “người hưởng lợi”, mà chính là “động cơ lan tỏa đổi mới” thông qua ứng dụng công nghệ và tạo việc làm sáng tạo.
Bà Hảo bổ sung rằng Techfest – với hàng nghìn thành viên trên toàn quốc – “đang trở thành cầu nối hiệu quả giữa các địa phương, các cụm ngành và cộng đồng quốc tế”, góp phần hình thành mạng lưới đổi mới sáng tạo mở của Việt Nam.
Phần tọa đàm cuối chương trình, với chủ đề “Cấu trúc hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia – Kết nối chính sách, tài chính và con người”, quy tụ các nhà quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia để cùng thảo luận hướng đi cho giai đoạn mới.
Các diễn giả thống nhất rằng, để hệ thống ĐMST quốc gia vận hành hiệu quả, cần thiết lập một “cấu trúc điều phối ba tầng” gồm cấp trung ương (định hướng chiến lược), cấp vùng (thúc đẩy cụm đổi mới) và cấp địa phương (triển khai thực thi).
Bên cạnh đó, yếu tố nguồn nhân lực sáng tạo – đặc biệt là thế hệ trẻ – được nhấn mạnh là “động lực trung tâm” để duy trì sức sống của hệ sinh thái.
Nhiều ý kiến cũng đề xuất hình thành quỹ đổi mới sáng tạo liên vùng, đồng thời tăng cường chuyển giao tri thức từ viện – trường sang doanh nghiệp, khuyến khích startup tham gia giải quyết các vấn đề xã hội theo hướng phát triển bền vững.
🔥 Kết thúc hội thảo, ông Lê Toàn Thắng khẳng định:
“Hội thảo hôm nay không chỉ là nơi trao đổi học thuật, mà còn là bước khởi đầu cho quá trình định hình cấu trúc hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra một Việt Nam sáng tạo, hợp tác và bền vững – nơi mọi chủ thể đều có thể tham gia, chia sẻ và cùng phát triển.”
Sự kiện khép lại với tinh thần thống nhất cao về việc xây dựng một hệ thống ĐMST quốc gia linh hoạt, mở và tích hợp, trong đó Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, doanh nghiệp là trung tâm, viện – trường là nguồn tri thức, và cộng đồng là không gian lan tỏa sáng tạo.
