Design Thinking – Chìa khoá thành công cho Startup
Khi phân tích về các lý do thất bại của startup, bất kỳ chuyên gia tư vấn đổi mới sáng tạo nào cũng có thể liệt kê ít nhất 10 lý do. Tuy nhiên, một lý do hiếm khi được nhắc đến là các startup chưa áp dụng triệt để Design Thinking – Tư duy thiết kế trên hành trình khởi nghiệp sáng tạo. Ms.Dương Tường Nhi – Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo và Tạo tác động – IIC, đúc kết sau hơn 3 năm nghiên cứu ứng dụng Design Thinking và hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam.
Ms.Dương Tường Nhi
Sáng lập Cộng đồng Design Thinking – Techfest VN
Case Study: Intel
Sau nhiều năm thất bại trước AI, Intel lên kế hoạch thách thức Nvidia. Một trong những sai lầm lớn nhất của Intel trong thập kỷ qua là không thể thách thức được sự thống trị của Nvidia trên thị trường chíp trí tuệ nhân tạo đang phát triển nhanh chóng. Nvidia đã trở thành biểu tượng của ngành công nghiệp AI. Sự trỗi dậy của AI tạo sinh, được thúc đẩy bởi GPU tiên tiến của Nvidia, đặc biệt là H100, đã đưa Nvidia lên tầm nghìn tỷ đô do nhu cầu vượt cung.
Trong hội nghị đầu tiên với các nhà phân tích với tư cách là CEO mới của Intel, Lip-Bu Tan đã chia sẻ: “Chúng tôi đang áp dụng phương pháp tiếp cận toàn diện để xác định lại danh mục đầu tư , tối ưu hóa các sản phẩm của mình cho khối lượng công việc AI mới và đang nổi lên. Mục tiêu của chúng tôi là trở thành nền tảng được khách hàng lựa chọn. Điều này đòi hỏi chúng tôi phải phát triển triệt để tư duy thiết kế và kỹ thuật của mình và dự đoán trước nhu cầu của khách hàng”, Tan nhấn mạnh.
Việc thực hiện sẽ đầy thách thức vì Nvidia không còn chỉ bán chip nữa – họ bán toàn bộ trung tâm dữ liệu, từ chip đến cáp đến trình biên dịch phần mềm. Tan cho biết hôm 24/4 rằng Intel sẽ áp dụng cách tiếp cận tương tự.
Case Study: Airbnb
Airbnb, một công ty khởi nghiệp đã cách mạng hóa ngành dịch vụ lưu trú, đã áp dụng tư duy thiết kế để tạo ra một nền tảng lấy người dùng làm trung tâm. Sau khi tiến hành khảo sát chủ nhà và khách, họ đã xác định được những điểm khó khăn như vấn đề về lòng tin và thiếu kết nối cá nhân.
Mặc dù khác thường đối với nhiều người, nhưng cách tiếp cận sáng tạo này đã thúc đẩy văn hóa tư duy toàn diện với sự hiểu biết sâu sắc về những gì đã trở thành trọng tâm cốt lõi của Airbnb – thiết kế và trải nghiệm người dùng. Tuân theo các quy tắc của tư duy thiết kế, những người đồng sáng lập đã biến một công ty có doanh thu 400 đô la một tuần thành một công ty có doanh thu 8,399 tỷ đô la một năm hiện có mặt tại gần 192 quốc gia.
Thông qua các quy trình thiết kế lặp đi lặp lại, Airbnb đã phát triển các giải pháp lấy khách hàng làm trung tâm bằng cách giới thiệu các đánh giá của người dùng, hồ sơ đã xác minh và các đề xuất được cá nhân hóa. Cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm này không chỉ cải thiện trải nghiệm của khách hàng mà còn tăng cường sự tin tưởng và cho phép nền tảng mở rộng phạm vi tiếp cận toàn cầu.
Bền vững trước sự thay đổi của nhu cầu thị trường
Sự dấn thân, tinh thần mạo hiểm, dám mơ ước, dám hành động của startup là điểm cộng trên hành trình khởi nghiệp, nhất là trong giai đoạn khởi đầu. Trong các giai đoạn phát triển tiếp theo, nếu tiếp tục ứng dụng Design Thinking sẽ giúp duy trì sự đổi mới liên tục và bền vững trước đối thủ trên thị trường. Design Thinking sẽ giúp cho việc mạo hiểm, thử nghiệm những ý tưởng mới mẻ được quyết định một cách sáng suốt.
Tư duy thiết kế là phương pháp tư duy sáng tạo tập trung vào con người, khai thác sâu sắc trải nghiệm người dùng, nhằm tạo ra những giải pháp sáng tạo, khả thi, phù hợp với nhu cầu, mong đợi của người sử dụng. Tư duy thiết kế kết hợp giữa việc tìm ý tưởng và giải pháp gắn liền với thực hành và thử nghiệm, nhằm giải quyết những vấn đề phức tạp. Sự khác biệt nổi bật của Design Thinking so với các cách tiếp cận truyền thống nằm ở cách nhìn nhận và tiếp cận vấn đề, đồng sáng tạo, cộng tác giữa các bên liên quan và phát huy sự liên kết đa ngành.
Bên cạnh giải quyết bài toán về tính sáng tạo, đổi mới của sản phẩm, thách thức chính của startup là sự cộng tác của nhóm sáng lập. Thông qua ứng dụng tư duy thiết kế trong quá trình khởi nghiệp, các thành viên trong nhóm startup sẽ hình thành tư duy đổi mới từ cách làm, cách sống và cách hợp tác kinh doanh. Empathize – Sự đồng cảm là bước đầu tiên của qui trình không những giúp cho startup thấu hiểu các nhu cầu mới, xu hướng mới của thị trường, khách hàng mà còn giúp cho các thành viên trong nhóm thấu hiểu nhau, để có thể dung hoà những tính cách khác biệt.
Ms. Dương Tường Nhi tại Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh
Tư duy thiết kế bao gồm 5 giai đoạn lặp đi lặp lại (không tuyến tính) với gần 50 công cụ
Khi thế giới đang thay đổi với tốc độ nhanh chóng, thách thức của các startup là tìm kiếm các giải pháp đổi mới và mang đến những giá trị mới. Tư duy thiết kế là cách tiếp cận đổi mới và là một quy trình giải quyết vấn đề sáng tạo. Cốt lõi của Tư duy thiết kế là lấy con người làm trung tâm. Khung tư duy thiết kế giúp truyền cảm hứng cho tư duy sáng tạo và các chiến lược dẫn dắt các nhà sáng lập tạo ra các sản phẩm thân thiện với người dùng, giải quyết các vấn đề thực tế.
1.Đồng cảm – Empathize
Nhiều công ty khởi nghiệp thất bại vì chưa hiểu đủ khó khăn, thách thức của khách hàng để có thể cung cấp các sản phẩm và dịch vụ khách hàng thật sự cần. Sự đồng cảm đóng vai trò then chốt trong tư duy thiết kế, giúp các công ty khởi nghiệp hiểu được nhu cầu, sở thích và thách thức của người dùng.
Đồng cảm trọng tâm và là trái tim của Design Thinking. Giai đoạn đầu tiên của quá trình này là tìm hiểu người dùng, hiểu mong muốn, nhu cầu và mục tiêu của họ.
Đồng cảm là một hành trình đi vào cảm xúc và đặt mình vào vị trí người khác. Sự đồng cảm có nghĩa là cảm nhận được những gì người khác cảm thấy, bước vào vị trí của người khác, quan sát và tương tác với mọi người để hiểu sâu sắc tâm lý và cảm xúc của họ. Trong giai đoạn này, nhà khởi nghiệp tìm cách gạt bỏ các giả định, định kiến cá nhân để có thể lắng nghe và thu thập những hiểu biết thực sự về người sử dụng. Cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm tạo nên sự đồng cảm với người dùng cuối và các bên liên quan tham gia vào quá trình giải quyết vấn đề, cuối cùng dẫn đến các giải pháp hiệu quả hơn.
2.Xác định – Define
Trong bước tiếp theo của qui trình, các công ty khởi nghiệp có thể xác định những thách thức cụ thể, các vấn đề mà người dùng hoặc khách hàng phải đối mặt bằng cách thu thập và phân tích các quan sát, phản hồi của khách hàng trong suốt giai đoạn đồng cảm.
Sau khi xác định được vấn đề, các công ty khởi nghiệp sẽ có một tuyên bố vấn đề rõ ràng và tập trung nỗ lực, nguồn lực phát triển các giải pháp mục tiêu giải quyết nguyên nhân gốc rễ. Sự rõ ràng này đảm bảo rằng quá trình tư duy thiết kế hướng dẫn xác định rõ mục tiêu cụ thể, dẫn đến kết quả tốt hơn.
3.Hình thành ý tưởng – Ideate
Trong giai đoạn hình thành ý tưởng của tư duy thiết kế, các công ty khởi nghiệp sử dụng nhiều chiến lược khác nhau để động não, phát triển tư duy sáng tạo và tạo ra những ý tưởng mới từ các vấn đề đã được xác định. Các buổi phát triển ý tưởng, đồng sáng tạo sẽ phát huy sức sáng tạo tập thể của các thành viên trong nhóm để khám phá nhiều khả năng và giải pháp tiềm năng.
Quá trình hình thành ý tưởng giúp các công ty khởi nghiệp thoát khỏi lối suy nghĩ thông thường, tư duy lối mòn và khám phá ra những cách tiếp cận mới để giải quyết các vấn đề phức tạp.
4.Tạo mẫu – Prototype
Bước thứ tư trong quy trình Design Thinking là biến ý tưởng thành sản phẩm hữu hình. Nguyên mẫu là phiên bản thu nhỏ của sản phẩm kết hợp các giải pháp tiềm năng được xác định trong các giai đoạn trước. Bước này là chìa khóa trong việc thử nghiệm từng giải pháp và nêu bật mọi hạn chế và sai sót.
Việc tạo mẫu giúp cho các công ty khởi nghiệp hình dung quá trình, kiểm tra tính khả thi, xác định điểm mạnh và điểm yếu của thiết kế ngay từ đầu và thực hiện những điều chỉnh cần thiết trước khi đầu tư nhiều thời gian và nguồn lực vào quá trình phát triển.
5.Thử nghiệm thị trường – Test
Design Thinking không phải là một quá trình tuyến tính. Trong giai đoạn thử nghiệm người dùng và thị trường, điều quan trọng cần lưu ý đây không phải là kết thúc của quy trình Design Thinking. Trên thực tế, kết quả của giai đoạn thử nghiệm thường sẽ đưa chúng ta trở lại các bước trước đó, cung cấp những hiểu biết cần thiết để xác định lại vấn đề đã tuyên bố ban đầu hoặc đưa ra những ý tưởng mới chưa từng nghĩ đến.
Các công ty khởi nghiệp có thể đánh giá hiệu quả các giải pháp giải quyết nhu cầu của người dùng và xác định những lĩnh vực cần cải thiện bằng cách tiến hành thử nghiệm người dùng và thu thập phản hồi. Giai đoạn thử nghiệm là một thành phần quan trọng của quá trình tư duy thiết kế, giúp xác thực ý tưởng và thu thập thông tin chi tiết có giá trị từ người dùng thực tế.
Tư duy thiết kế mang tính lặp đi lặp lại đảm bảo rằng các giải pháp lấy người dùng làm trung tâm liên tục được tinh chỉnh và tối ưu hóa dựa trên ý kiến đóng góp của khách hàng. Thử nghiệm cũng cung cấp cho các công ty khởi nghiệp dữ liệu và thông tin chi tiết có giá trị định hình các lần lặp lại trong tương lai và hướng dẫn việc ra quyết định trong suốt quá trình thiết kế.
Triển khai Văn hoá khởi nghiệp từ tư duy thiết kế
- Thay đổi tư duy
Tư duy thiết kế hình thành văn hóa khuyến khích thử nghiệm và lặp lại, chấp nhận thất bại như một phần của quá trình sáng tạo, hành động và phát triển. Tư duy thiết kế thúc đẩy văn hóa tạo ra những ý tưởng mới, trao quyền cho các thành viên trong nhóm áp dụng tư duy cải tiến và thử nghiệm liên tục các công cụ mới, dẫn đến công việc hiệu quả và hợp tác hơn.
- Môi trường hợp tác
Tư duy thiết kế giúp thiết lập môi trường khuyến khích giao tiếp và cộng tác cởi mở, phá bỏ rào cản quan liêu giữa con người, các nhóm và phòng ban.
- Lấy lợi ích của khách hàng làm trung tâm của sự thiết kế
Ưu tiên nghiên cứu người dùng để đồng cảm nhu cầu và khó khăn, thách thức, hiểu rõ hơn về hành vi và sở thích, giúp các startup phát triển các sản phẩm sáng tạo, thân thiện, các giải pháp có ý nghĩa giúp giải quyết các vấn đề của khách hàng hiệu quả hơn. Lợi ích của khách hàng luôn được coi trọng trong suốt quá trình thiết kế và phát triển kinh doanh của công ty.
- Kiểm tra và tinh chỉnh liên tục
Nhóm sẽ tinh chỉnh dựa trên sự phản hồi qua quá trình thử nghiệm giải pháp, đảm bảo rằng sản phẩm và dịch vụ đáp ứng hiệu quả nhu cầu của khách hàng.
Các bước này cho phép các công ty khởi nghiệp lồng ghép các nguyên tắc tư duy thiết kế vào văn hóa và quy trình làm việc, tạo ra các sản phẩm và giải pháp sáng tạo được khách hàng đón nhận.
Thông qua các giải pháp thiết kế và thử nghiệm lặp đi lặp lại dựa trên phản hồi của người dùng, công ty khởi nghiệp có thể nâng cao trải nghiệm tổng thể của khách hàng, mang lại sự hài lòng và lòng trung thành cao hơn cho khách hàng.
- Động lực của nhóm
Tạo ra một môi trường hợp tác để triển khai tư duy thiết kế đòi hỏi thúc đẩy giao tiếp cởi mở, tin tưởng và an toàn về mặt tâm lý trong các nhóm. Mỗi nhà sáng lập khởi nghiệp có thể triển khai tư duy thiết kế bằng cách khuyến khích lắng nghe tích cực, tôn trọng các quan điểm đa dạng và đảm bảo rằng tất cả các thành viên trong nhóm đều cảm thấy được đánh giá ngang nhau và mỗi đóng góp đều có giá trị.
Việc thiết lập các mục tiêu và mục đích rõ ràng cho những nỗ lực hợp tác sẽ cung cấp định hướng, trong khi các buổi động não có cấu trúc và các hoạt động đồng sáng tạo tạo điều kiện cho sự hợp tác hiệu quả.
Việc áp dụng văn hóa thử nghiệm và chấp nhận rủi ro sẽ khuyến khích sự đổi mới và giải quyết vấn đề, trong đó thất bại được xem là một phần tự nhiên của quá trình quá triển.
Những chiến lược này giúp tạo ra môi trường nơi các nhóm có thể tận dụng chuyên môn và sự sáng tạo của mình để thúc đẩy đổi mới
Kết luận
Praveen Nahar, Giám đốc NID (National Institude of Design), Chủ tịch NDBI (The National Design Business Incubator – Vườn Ươm Thiết kế Doanh nghiệp Quốc gia Ấn độ ) chia sẻ: “Trong bối cảnh khởi nghiệp đầy cạnh tranh ngày nay, tư duy thiết kế là vũ khí bí mật”.
Điều quan trọng nhất là Tư duy thiết kế – Design Thinking thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới. Tư duy thiết kế đóng vai trò quan trọng trong việc lập kế hoạch chiến lược và ra quyết định trong các công ty khởi nghiệp, thúc đẩy văn hóa đổi mới và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo.
Áp dụng các nguyên tắc tư duy thiết kế trong suốt quá trình cho phép các công ty khởi nghiệp tạo ra những ý tưởng sáng tạo và phát triển các giải pháp độc đáo để giải quyết những thách thức kinh doanh phức tạp.
Tư duy thiết kế cung cấp cho các công ty khởi nghiệp một khuôn khổ mạnh mẽ để giải quyết những thách thức phức tạp và thúc đẩy sự đổi mới. Nó nhấn mạnh vào nhu cầu và trải nghiệm của người dùng, cho phép các công ty khởi nghiệp tạo ra những ý tưởng mới và tạo ra các giải pháp sáng tạo thực sự có tiếng vang.
Trong suốt quá trình tư duy thiết kế lặp đi lặp lại, các công ty khởi nghiệp liên tục tinh chỉnh các khái niệm của mình dựa trên phản hồi, đảm bảo rằng sản phẩm và dịch vụ của họ có hiệu quả và có ý nghĩa đối với đối tượng mục tiêu.
Tư duy thiết kế trao quyền cho các công ty khởi nghiệp tạo ra các giải pháp độc đáo và có tác động giúp họ nổi bật trên thị trường và mở đường cho thành công lâu dài.
Tư duy thiết kế giúp nhóm sáng lập phát triển tư duy mềm (não phải) thông qua sự phát triển khả năng đồng cảm, trí tưởng tượng, sự sáng tạo, lòng nhân ái, tình yêu thương và tư duy lý trí ( não trái) thông qua khả năng phân tích, xác định chính xác. Tuy duy thiết kế là nền tảng mạnh mẽ của việc giải quyết vấn đề – nó không làm chúng ta bị chìm đắm trong cảm xúc, cũng như không chỉ dựa vào phân tích, khoa học hay lý luận; nó là hỗn hợp của cả hai.
Một lợi ích tuyệt vời khác của Design Thinking là đặt con người lên hàng đầu. Bằng cách tập trung vào sự đồng cảm, nó khuyến khích các nhà sáng lập xem xét những người thực sự sử dụng sản phẩm và dịch vụ của họ – có nghĩa là họ có nhiều khả năng đạt được mục tiêu hơn khi tạo ra trải nghiệm có ý nghĩa cho người dùng. Đối với người dùng, điều này có nghĩa là họ nhận được các sản phẩm, giải pháp tốt và hữu ích hơn, thực sự cải thiện cuộc sống. Đối với các doanh nghiệp, điều này có nghĩa là làm khách hàng hài lòng và mang đến lợi nhuận lành mạnh hơn. Văn hoá tư duy thiết kế sẽ định hình các startup trở thành các doanh nghiệp tạo tác động xã hội, phát triển bền vững trên hành trình phát triển công ty.
Tác giả: Việt Anh
