Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, thu hút nhiều startup quốc tế mong muốn khai thác thị trường tiêu dùng rộng lớn, dân số am hiểu công nghệ và môi trường kinh doanh năng động. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nước ngoài gặp khó khăn trong việc tạo dựng chỗ đứng do chưa thích nghi với văn hóa, ngôn ngữ, quy định và hành vi tiêu dùng tại địa phương. Một chiến lược bản địa hóa bài bản sẽ giúp startup hội nhập thành công vào thị trường Việt Nam, tránh các sai lầm tốn kém và đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng. Đây là nền tảng quan trọng cho quá trình chuyển đổi toàn cầu cho startup.
Trước khi bước vào thị trường Việt Nam, điều quan trọng là doanh nghiệp cần hiểu rõ sở thích tiêu dùng, thói quen chi tiêu và đặc điểm văn hóa địa phương để xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường hiệu quả. Ví dụ, trong xu hướng thương mại điện tử, người tiêu dùng Việt Nam có xu hướng ưu tiên sử dụng các nền tảng nội địa như Shopee, Lazada và Tiki hơn là các thương hiệu toàn cầu như Amazon, điều này cho thấy tầm quan trọng của việc điều chỉnh sản phẩm/dịch vụ phù hợp với thị hiếu địa phương. Ngoài ra, mạng xã hội đóng vai trò lớn trong việc định hình hành vi tiêu dùng, với Facebook và Zalo là hai kênh truyền thông chủ đạo, trong khi LinkedIn vẫn chỉ phù hợp với các phân khúc chuyên biệt. Hơn nữa, nền kinh tế ưu tiên di động của Việt Nam thể hiện rõ khi hơn 60% đơn hàng trực tuyến được thực hiện qua thiết bị di động, cho thấy doanh nghiệp cần áp dụng chiến lược thân thiện với thiết bị di động để tiếp cận hiệu quả thị trường này. Đây cũng là một phần thiết yếu trong hành trình chuyển đổi toàn cầu cho startup.
Chỉ dịch website hay bao bì sản phẩm sang tiếng Việt là chưa đủ khi bước vào thị trường Việt Nam – doanh nghiệp cần điều chỉnh sản phẩm để phù hợp với kỳ vọng và thói quen của người tiêu dùng địa phương. Ví dụ, các chuỗi đồ ăn nhanh như McDonald’s và KFC đã thành công tại Việt Nam nhờ giới thiệu các món ăn có cơm, đáp ứng thị hiếu ăn uống lâu đời của người Việt. Tương tự, các startup công nghệ như Grab đã phát triển mạnh bằng cách điều chỉnh ứng dụng phù hợp với bối cảnh địa phương: hỗ trợ tiếng Việt, tích hợp các phương thức thanh toán phổ biến như Momo và ZaloPay, và cung cấp dịch vụ xe ôm công nghệ GrabBike nhằm đáp ứng thói quen di chuyển bằng xe máy tại Việt Nam. Những ví dụ này cho thấy tầm quan trọng của bản địa hóa sâu rộng – không chỉ đơn thuần là dịch thuật – mà còn là bước chuẩn bị thiết yếu trong chuyển đổi toàn cầu cho startup.
Với hơn 86 triệu người sử dụng tiếng Việt là ngôn ngữ mẹ đẻ, giao tiếp bản địa là yếu tố thiết yếu để đạt được thành công trong khu vực. Để kết nối hiệu quả với thị trường này, doanh nghiệp nên áp dụng một số thực tiễn tốt nhất.
Bản địa hóa website là yếu tố then chốt – đảm bảo rằng website có phiên bản tiếng Việt được tối ưu hóa SEO địa phương, sử dụng từ khóa tiếng Việt và tên miền theo quốc gia như .vn sẽ giúp tăng đáng kể khả năng hiển thị và mức độ phù hợp với người dùng. Ngoài ra, cung cấp dịch vụ khách hàng bằng tiếng Việt là yếu tố quan trọng để xây dựng lòng tin và tăng tính tương tác với khách hàng. Trong lĩnh vực quảng cáo, nội dung bản địa hóa là yêu cầu bắt buộc – các bản dịch trực tiếp thường không phù hợp về mặt văn hóa, do đó cần điều chỉnh thông điệp để phản ánh các giá trị bản địa. Ví dụ, chiến dịch toàn cầu “Open Happiness” của Coca-Cola đã được chuyển thành “Mở Nắp Trúng Vàng” tại Việt Nam, tạo ra một chương trình khuyến mãi hấp dẫn, phù hợp văn hóa và kết nối sâu sắc hơn với người tiêu dùng địa phương. Những yếu tố này đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình chuyển đổi toàn cầu cho startup.
Việt Nam có hệ thống pháp luật chặt chẽ, nếu không tuân thủ có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như xử phạt hành chính hoặc buộc ngừng hoạt động, vì vậy tuân thủ quy định pháp lý là ưu tiên hàng đầu đối với bất kỳ công ty nào muốn gia nhập thị trường. Một số bước quan trọng bao gồm: đăng ký với Sở Kế hoạch và Đầu tư (DPI) để thiết lập pháp nhân hợp pháp. Ngoài ra, startup nước ngoài thường phải hợp tác với doanh nghiệp trong nước, đặc biệt trong các ngành nghề có điều kiện, đây là yêu cầu phổ biến khi gia nhập thị trường. Việc hiểu rõ nghĩa vụ thuế và điều kiện cấp phép – như thuế doanh nghiệp, VAT, và hạn chế trong xuất/nhập khẩu – cũng rất cần thiết trước khi triển khai hoạt động. Ví dụ, sàn thương mại điện tử Lazada đã vượt qua các quy định chuỗi cung ứng phức tạp của Việt Nam bằng cách hợp tác với các đơn vị logistics trong nước – cho thấy sự hợp tác chiến lược có thể đảm bảo tuân thủ và thành công trong một môi trường pháp lý chặt chẽ. Việc tuân thủ quy định cần được tích hợp vào mọi kế hoạch bản địa hóa và hỗ trợ chuyển đổi toàn cầu cho startup một cách hiệu quả.
Hệ sinh thái thanh toán tại Việt Nam khác biệt rõ rệt so với các thị trường phương Tây – nơi tiền mặt vẫn chiếm ưu thế, mặc dù thanh toán kỹ thuật số đang dần tăng trưởng. Để thành công, doanh nghiệp cần áp dụng các phương pháp phù hợp với đặc điểm thị trường này. Việc cung cấp phương thức thanh toán khi nhận hàng (COD) là điều cần thiết, vì hơn 80% giao dịch thương mại điện tử tại Việt Nam sử dụng hình thức này – phản ánh tâm lý người tiêu dùng chỉ muốn thanh toán sau khi nhận được hàng. Ngoài ra, việc tích hợp các ví điện tử phổ biến như Momo, ZaloPay, VietQR và VNPay vào hệ thống thanh toán trực tuyến là điều bắt buộc để đáp ứng xu hướng số hóa ngày càng tăng. Giá cả cạnh tranh cũng là yếu tố quan trọng – doanh nghiệp cần điều chỉnh chiến lược định giá để phù hợp với mức thu nhập và sức mua của người tiêu dùng Việt. Ví dụ, Shopee đã thành công bằng cách ưu tiên COD và tổ chức các đợt flash sale thường xuyên – chiến lược này đã giúp họ thu hút và giữ chân lượng lớn khách hàng Việt.
Thích ứng văn hóa và định vị thương hiệu hiệu quả là hai yếu tố sống còn khi tiếp cận người tiêu dùng Việt Nam – những người đánh giá cao sự tin tưởng, bản sắc địa phương và kết nối cộng đồng khi chọn lựa thương hiệu. Để xây dựng niềm tin tại thị trường địa phương, doanh nghiệp có thể hợp tác với các KOLs và người ảnh hưởng trên TikTok – tận dụng uy tín và mức độ ảnh hưởng cao tại thị trường này. Tổ chức các chương trình ưu đãi nhân dịp lễ Tết – như Tết Nguyên đán – là cơ hội tuyệt vời để tăng tương tác thương hiệu và thể hiện sự tôn trọng văn hóa truyền thống. Ngoài ra, điều chỉnh phong cách thương hiệu theo hướng ấm áp, gần gũi, mang tính cộng đồng – phù hợp với văn hóa đề cao tính tập thể của Việt Nam – cũng sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng tạo thiện cảm. Ví dụ, Starbucks Việt Nam đã thành công bằng cách đưa vào thực đơn các món cà phê truyền thống như cà phê sữa đá và thiết kế không gian cửa hàng theo phong cách bản địa (điển hình là Starbucks Hội An) – một sự kết hợp hài hòa giữa chất lượng toàn cầu và bản sắc Việt.
Một chiến lược bản địa hóa bài bản chính là chìa khóa để thành công tại thị trường Việt Nam – nơi đang phát triển nhanh chóng. Bằng cách điều chỉnh sản phẩm, nội dung truyền thông, định giá và định vị thương hiệu phù hợp với thị hiếu địa phương, startup của bạn sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ và mở rộng nhanh chóng.
