Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, thu hút nhiều startup quốc tế muốn khai thác thị trường tiêu dùng lớn, dân số am hiểu công nghệ và môi trường kinh doanh năng động. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nước ngoài gặp khó khăn trong việc thiết lập chỗ đứng tại đây do chưa thích ứng với văn hóa, ngôn ngữ, quy định pháp lý và hành vi tiêu dùng địa phương. Một chiến lược bản địa hóa bài bản sẽ giúp startup hội nhập thành công vào thị trường Việt Nam, tránh những sai lầm tốn kém và đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng.
Trước khi vào Việt Nam, doanh nghiệp cần hiểu rõ thị hiếu người tiêu dùng, thói quen chi tiêu và các yếu tố văn hóa đặc thù để xây dựng chiến lược thị trường hiệu quả. Chẳng hạn, trong xu hướng thương mại điện tử, người tiêu dùng Việt ưa chuộng các nền tảng như Shopee, Lazada và Tiki hơn các “ông lớn” toàn cầu như Amazon, cho thấy sự cần thiết của việc điều chỉnh sản phẩm phù hợp với thị trường địa phương. Đồng thời, mạng xã hội đóng vai trò quan trọng trong hành vi tiêu dùng, với Facebook và Zalo chiếm ưu thế trong quảng bá sản phẩm, trong khi LinkedIn vẫn chỉ là công cụ chuyên biệt. Ngoài ra, nền kinh tế ưu tiên di động của Việt Nam cũng thể hiện rõ: hơn 60% giao dịch trực tuyến được thực hiện qua thiết bị di động, cho thấy doanh nghiệp cần có chiến lược tiếp cận “mobile-first” nếu muốn tương tác hiệu quả với thị trường này.
Việc chỉ đơn thuần dịch website hoặc bao bì sản phẩm là chưa đủ khi bước vào thị trường Việt Nam – doanh nghiệp cần điều chỉnh sản phẩm để phù hợp với kỳ vọng của người tiêu dùng địa phương. Ví dụ, các chuỗi đồ ăn nhanh như McDonald’s và KFC đã thành công tại Việt Nam nhờ đưa vào thực đơn các món ăn có cơm, phù hợp với thói quen ăn uống bản địa. Tương tự, các startup công nghệ như Grab đã thành công bằng cách bản địa hóa ứng dụng: tích hợp ngôn ngữ tiếng Việt, kết nối với các ví điện tử phổ biến như Momo, ZaloPay, và cung cấp dịch vụ xe máy GrabBike để đáp ứng hạ tầng giao thông phổ biến tại Việt Nam. Những ví dụ này cho thấy tầm quan trọng của bản địa hóa sâu – vượt xa việc chỉ chuyển ngữ.
Với hơn 86 triệu người Việt sử dụng tiếng Việt là ngôn ngữ mẹ đẻ, giao tiếp bản địa là yếu tố then chốt để đạt được thành công tại thị trường này. Để kết nối hiệu quả, doanh nghiệp cần áp dụng một số chiến lược thực tiễn.
Bản địa hóa website là yếu tố cơ bản – cần đảm bảo có phiên bản tiếng Việt, tối ưu hóa từ khóa SEO bằng tiếng Việt và sử dụng tên miền địa phương như .vn để nâng cao khả năng hiển thị và mức độ phù hợp. Bên cạnh đó, cung cấp dịch vụ khách hàng bằng tiếng Việt là yếu tố quan trọng để xây dựng lòng tin và tăng mức độ gắn kết với khách hàng. Trong quảng cáo, nội dung bản địa hóa là điều cần thiết – dịch thô thường không phù hợp về mặt văn hóa, nên cần điều chỉnh thông điệp sao cho phản ánh đúng giá trị bản địa. Ví dụ, chiến dịch toàn cầu “Open Happiness” của Coca-Cola được chuyển thành “Mở Nắp Trúng Vàng” tại Việt Nam – một thông điệp vừa hấp dẫn vừa phù hợp văn hóa, tạo kết nối sâu sắc với người tiêu dùng.
Việt Nam có hệ thống pháp luật nghiêm ngặt, nếu vi phạm có thể dẫn đến phạt hành chính hoặc thậm chí bị đình chỉ hoạt động, do đó tuân thủ pháp lý là ưu tiên hàng đầu đối với bất kỳ doanh nghiệp nào khi bước vào thị trường. Một số bước quan trọng bao gồm: đăng ký với Sở Kế hoạch và Đầu tư (DPI) để có pháp nhân hợp lệ, thiết lập quan hệ hợp tác với doanh nghiệp địa phương (đặc biệt trong ngành nghề có điều kiện), tìm hiểu nghĩa vụ thuế và giấy phép liên quan – như thuế thu nhập doanh nghiệp, VAT, và quy định về xuất nhập khẩu. Ví dụ, sàn thương mại điện tử Lazada đã thành công trong việc đáp ứng các quy định chuỗi cung ứng phức tạp tại Việt Nam bằng cách hợp tác với các đối tác logistics trong nước – cho thấy vai trò của hợp tác chiến lược để đảm bảo tuân thủ và vận hành hiệu quả.
Hệ sinh thái thanh toán của Việt Nam khác biệt với thị trường phương Tây, khi tiền mặt vẫn là hình thức thanh toán phổ biến nhất, mặc dù thanh toán số đang phát triển mạnh. Để thành công, doanh nghiệp cần áp dụng những giải pháp phù hợp với bối cảnh địa phương. Thanh toán khi nhận hàng (COD) là lựa chọn thiết yếu, khi hơn 80% giao dịch thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn sử dụng hình thức này – thể hiện tâm lý tiêu dùng chỉ trả tiền sau khi nhận hàng. Đồng thời, tích hợp các ví điện tử như Momo, ZaloPay, VietQR và VNPay là yếu tố then chốt để đáp ứng xu hướng thanh toán số. Ngoài ra, giá cả cạnh tranh cũng là tiêu chí quan trọng – doanh nghiệp cần điều chỉnh chiến lược giá để phù hợp với sức mua tại Việt Nam. Shopee là ví dụ điển hình khi ưu tiên COD, kết hợp với chương trình flash sale thường xuyên – một chiến lược hiệu quả trong việc thu hút và giữ chân người tiêu dùng Việt.
Thích ứng văn hóa và định vị thương hiệu phù hợp là yếu tố không thể thiếu nếu muốn kết nối với người tiêu dùng Việt Nam – nhóm khách hàng đề cao sự tin tưởng, bản sắc địa phương và yếu tố cộng đồng khi lựa chọn thương hiệu. Doanh nghiệp có thể xây dựng lòng tin bằng cách hợp tác với người có ảnh hưởng tại địa phương – các KOLs hoặc influencer trên TikTok – để tận dụng uy tín và độ phủ trong thị trường. Tổ chức chương trình khuyến mãi nhân dịp lễ Tết (như Tết Nguyên đán) cũng là cách hiệu quả để tăng cường mức độ gắn kết và thể hiện sự tôn trọng văn hóa. Thêm vào đó, điều chỉnh giọng điệu thương hiệu sao cho ấm áp, thân thiện và mang tính tập thể – đúng với văn hóa đề cao cộng đồng của Việt Nam – sẽ giúp thương hiệu được đón nhận hơn. Ví dụ, Starbucks tại Việt Nam đã thành công khi bổ sung món Cà phê sữa đá vào menu, đồng thời thiết kế không gian quán theo phong cách bản địa như chi nhánh tại Hội An – một sự kết hợp giữa toàn cầu và địa phương giúp thương hiệu tạo được kết nối sâu sắc với khách hàng.
Một chiến lược bản địa hóa toàn diện là yếu tố then chốt để thành công tại thị trường tăng trưởng nhanh như Việt Nam. Bằng cách điều chỉnh sản phẩm, truyền thông, định giá và định vị thương hiệu phù hợp với người tiêu dùng bản địa, startup của bạn có thể phát triển nhanh hơn và vững vàng hơn.
