Hoạt động đổi mới sáng tạo có vai trò động lực quan trọng đối với tăng năng suất, hiệu quả, tăng trưởng và năng lực cạnh tranh quốc gia trong dài hạn.
Đổi mới sáng tạo là nhu cầu tự thân của mỗi doanh nghiệp để luôn phát triển và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường. Nếu như trước đây, doanh nghiệp thường tự mình giải quyết vấn đề phát sinh thì hiện nay doanh nghiệp có thể dễ dàng tìm kiếm các giải pháp từ bên ngoài mà không mất nhiều nguồn lực cho nghiên cứu và phát triển. Và từ nhu cầu đó, một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Mở được hình thành, nơi mà cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp startup có rất nhiều cơ hội khi cùng bắt tay với các doanh nghiệp khác để giải quyết các bài toán cho họ.
Các doanh nghiệp, tập đoàn lớn mở vấn đề của mình để cộng đồng start-up cùng giải quyết đang hình thành nên một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở. Ở Việt Nam, xu hướng này đang được thúc đẩy mạnh mẽ và mang đến nhiều cơ hội để phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp tích cực.
Doanh nghiệp khó ở đâu startup giải quyết ở đó
Với quy mô ngày càng lớn, doanh nghiệp đều gặp phải vấn đề về quản trị và ra quyết định. Nhưng bản thân mỗi doanh nghiệp đều có những lợi thế của riêng mình vì vậy sẽ không thể tự nghiên cứu và tạo ra công nghệ để giải bài toán của chính mình.
Theo bà Nguyễn Thị Khánh Ly – Phó Tổng Giám đốc Công ty CP In và Bao bì Goldsun cho biết, với một quy mô quản lý rộng, đông cán bộ công nhân viên, các nhà máy phân tán không tập trung tại một địa bàn. Đồng thời không có các giải pháp công nghệ quản lý doanh nghiệp bằng số hóa cũng như hiện đại thì chắc chắn sẽ gặp khó trong quá trình quản lý. Nếu không có các giải pháp công nghệ quản lý doanh nghiệp số hóa cũng như các giải pháp công nghệ hiện tại thì chắc chắn các doanh nghiệp lớn khó có thể quản lý công ty được.
(Bà Nguyễn Thị Khánh Ly – Phó Tổng Giám đốc Công ty CP In và Bao bì Goldsun)
Những bài toán được đặt ra trong quá trình sản xuất của các doanh nghiệp chính là cơ hội cho các start-up trong quá trình tìm kiếm và phát triển ý tưởng khởi nghiệp.
Cụ thể, theo đại diện Công ty Cổ phần VTI, ông Nguyễn Văn Thuần chia sẻ: “Chúng tôi luôn lắng nghe và có thể đáp ứng được các yêu cầu bài toán đó. Cụ thể, trong quá trình sản xuất thì công ty đã đưa ra những phần tối ưu hóa về quy trình sản xuất, kết nối các loại máy móc tại nhà máy để người quản lý có thể dễ dàng đưa ra quy định tức thời”.
Dưới góc độ cơ quan quản lý, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KHCN, Bộ Khoa học và Công nghệ cho hay: “Khi các doanh nghiệp lớn đang có thị trường mà gặp vấn đề thì họ sẽ xác định và công bố những thách thức đó. Khi starup đã giải quyết được thách thức này thì họ đã nắm được thị trường đồng thời họ sẽ không phải tự mày mò tìm vấn đề hay đưa ra những sản phẩm chưa xác định được thị trường hoặc thị trường không đủ lớn bởi các doanh nghiệp lớn sẽ giúp làm điều này.”
Chia sẻ từ phía quốc gia đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực này, ông Casper Sermsuksan – Phó Giám đốc thực thi Hiệp hội Startup Thái Lan cho rằng, để kinh tế có thể tăng tốc thì đổi mới sáng tạo mở là động lực quan trọng. Điều này được thấm nhuần xuống cả các địa phương nơi họ tận dụng nguồn lực của các doanh nghiệp khởi nghiệp nhằm giải quyết những vấn đề chính sách.
“Nhiều tập đoàn của Thái Lan từ lâu đã thành lập các quỹ đầu tư cho doanh nghiệp khởi nghiệp không chỉ trong nước mà còn ở nước ngoài. Việt Nam hiện tại đang đứng trước rất nhiều cơ hội khi sự quan tâm đến đổi mới sáng tạo mở đang ngày cạng mạnh mẽ”, ông Casper Sermsuksan nói.
“Các start-up thường tự nghĩ rằng mình sẽ tự xoay sở và phát triển nhưng thực tế lại khác. Khi tham gia vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở họ sẽ có nền tảng cho tăng trưởng bền vững hơn. Việt Nam có hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển rất mạnh mẽ, trong thời gian qua, những vấn đề của đổi mới sáng tạo mở là tạo ra những cơ chế hợp tác giữa các nhân tố trong hệ sinh thái. Vì vậy cần có những tổ chức trung gian thúc đẩy hiệu quả”, ông Kim Min Su, Giám đốc Đổi mới sáng tạo Mở & Đầu tư The Invention Lab, Hàn Quốc chia sẻ
Trước đó, theo báo cáo chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu 2023, Việt Nam được xếp hạng 46/132 quốc gia và nền kinh tế, tăng 2 bậc so với năm trước. Đồng thời, nước ta cũng được đánh giá là 1 trong 7 quốc gia thu nhập trung bình đạt được nhiều tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo trong thập kỉ vừa qua.
Nền tảng đổi mới sáng tạo mở – “chất keo” kết nối
Các doanh nghiệp/tập đoàn quốc tế dành sự quan tâm lớn đến việc hợp tác để đổi mới sáng tạo. Nhà bán lẻ đồ nội thất và hàng gia dụng của Thụy Điển IKEA đã ra mắt Co-Create IKEA, đây là một nền tảng kỹ thuật số khuyến khích khách hàng và người hâm mộ phát triển các sản phẩm mới.
Với nền tảng này, IKEA có thể thu thập ý tưởng sản phẩm từ khách hàng, tìm kiếm giải pháp đột phá từ các startup, tìm kiếm các giải pháp sản phẩm khi cộng tác với sinh viên đại học, và kết nối với các phòng thí nghiệm đổi mới trên khắp thế giới. Những ý tưởng tốt sẽ được nhận phần thưởng từ IKEA, ngoài ra còn được đầu tư và tiếp cận với các tài nguyên sẵn có như phòng thí nghiệm, hỗ trợ từ chuyên gia.
Điều này đã giúp cho IKEA có thể liên tục cải tiến sản phẩm với thời gian ngắn hơn và đột phá hơn. Bên cạnh đó, các nhà thiết kế cũng được tạo động lực một cách mạnh mẽ từ nhà bản lẻ nội thất lớn nhất thế giới.
Tại Việt Nam, Công ty CP TAO dưới sự hỗ trợ của Đề án 844 đã ra mắt nền tảng đổi mới sáng tạo mở (OIP) – nơi xuất hiện các giải pháp ĐMST của các startup tại Việt Nam và trên thế giới, cho phép các doanh nghiệp/tập đoàn đưa ra những đề bài thách thức của họ. Trong đó, nhiều thách thức không chỉ dừng ở doanh nghiệp mà còn mang tính quốc gia và khu vực cũng như toàn cầu để cộng đồng start-up giải quyết, đây là cơ hội để Việt Nam khẳng định trí tuệ trong sân chơi đầy tiềm năng này.
__Khánh Chi__
