Khung pháp lý thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam
Khung pháp lý toàn diện và cụ thể là nền tảng cho sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam. Trong những năm qua, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp – từ các quy định ở cấp quốc gia đến các sáng kiến địa phương – nhằm đảm bảo một nền tảng pháp lý vững chắc, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp.
Khung pháp lý hỗ trợ khởi nghiệp tại Việt Nam được tích hợp chặt chẽ với các chính sách chung liên quan đến doanh nghiệp, khoa học và công nghệ, sở hữu trí tuệ, giáo dục, tài chính và lao động. Các lĩnh vực liên kết này cùng nhau hình thành nền tảng cho một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững. Bức tranh pháp lý hiện hành bao phủ các nội dung trọng yếu như chuyển giao công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu, ươm tạo doanh nghiệp và thu hút đầu tư.
Cam kết của Chính phủ được thể hiện rõ qua Quyết định số 844/QĐ-TTg ngày 18/5/2016: Về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”. Quyết định này giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng khung pháp lý và chính sách ưu đãi dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức ươm tạo, tăng tốc, nhà đầu tư và đội ngũ cố vấn khởi nghiệp.
Hệ thống luật và nghị định hỗ trợ khởi nghiệp
Doanh nghiệp khởi nghiệp cũng được hỗ trợ thông qua Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa (2017) cùng với các nghị định hướng dẫn như Nghị định số 39/2018/NĐ-CP và Nghị định số 80/2021/NĐ-CP. Các chính sách này hỗ trợ tiếp cận công nghệ, sử dụng cơ sở vật chất dùng chung, tham gia ươm tạo, phát triển sản phẩm và tư vấn về sở hữu trí tuệ.
Các văn bản pháp lý trọng điểm như Luật Chuyển giao công nghệ (2017) và Nghị định số 76/2018/NĐ-CP đã quy định cơ chế để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ, hỗ trợ hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), đổi mới sáng tạo và thương mại hóa. Đồng thời, các quy định này cũng khuyến khích tiếp nhận và ứng dụng công nghệ nước ngoài.
Thúc đẩy khởi nghiệp từ các trường đại học
Hoạt động khởi nghiệp trong trường đại học được hỗ trợ bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học (2018) và Nghị định số 109/2022/NĐ-CP. Các chính sách này thúc đẩy xây dựng văn hóa khởi nghiệp, trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm doanh nghiệp trong các cơ sở giáo dục đại học và cho phép thành lập Quỹ khoa học và công nghệ thuộc sở hữu của nhà trường.
Ưu đãi cho đầu tư và đấu thầu mua sắm công
Việt Nam đã ban hành các quy định tạo thuận lợi cho việc thành lập và vận hành các quỹ đầu tư mạo hiểm, thể hiện qua Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa (2017) và Nghị định số 38/2018/NĐ-CP. Các ưu đãi thuế dành cho nhà đầu tư khởi nghiệp bao gồm: giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn thuế nhập khẩu đối với thiết bị phục vụ nghiên cứu và phát triển, cùng với ưu đãi sử dụng đất.
Nghị định số 24/2024/NĐ-CP mới được ban hành cho phép doanh nghiệp khởi nghiệp tham gia đấu thầu mua sắm công mà không cần điều kiện về doanh thu hay kinh nghiệm trong vòng sáu năm kể từ thời điểm ra mắt sản phẩm đổi mới sáng tạo. Điều này mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp khởi nghiệp giai đoạn đầu mở rộng quy mô thông qua các hợp đồng với khu vực công.
Các sáng kiến cấp địa phương và trung tâm đổi mới
Các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng đã triển khai các cơ chế thí điểm nhằm hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, bao gồm: miễn thuế cho doanh nghiệp khởi nghiệp và nhà đầu tư, hỗ trợ phát triển dự án đổi mới sáng tạo và cấp kinh phí phát triển, thử nghiệm sản phẩm mẫu tại các khu công nghệ cao.
Nghị định số 94/2020/NĐ-CP đưa ra các cơ chế ưu đãi dành cho Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), bao gồm: ưu đãi tín dụng, cấp thị thực và hỗ trợ liên quan đến sở hữu trí tuệ. Các trung tâm này đóng vai trò là đầu mối thu hút doanh nghiệp khởi nghiệp và nhà đầu tư trong nước cũng như quốc tế.
Chương trình hỗ trợ nhóm đặc thù
Việt Nam cũng đã triển khai một số chương trình cấp quốc gia hướng đến các nhóm đối tượng cụ thể trong hệ sinh thái khởi nghiệp, bao gồm:
- Chương trình Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp (theo Quyết định số 939/QĐ-TTg)
- Chương trình Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp (theo Quyết định số 1665/QĐ-TTg và Quyết định số 897/QĐ-TTg)
Yêu Cầu Báo Cáo Toàn Diện & Tham Gia Mạng Lưới
Quan tâm đến Báo Cáo Hệ Sinh Thái Khởi Nghiệp Việt Nam 2024? Hãy tham gia mạng lưới của chúng tôi bằng cách yêu cầu:
- Nhận báo cáo toàn diện để có cái nhìn sâu sắc.
- Được liệt kê trong báo cáo 2025 và giới thiệu tác động của bạn.
- Cộng tác trong việc xây dựng báo cáo tiếp theo với những đóng góp từ các chuyên gia.
- Tài trợ cho sự phát triển của báo cáo và nhận sự giới thiệu độc quyền.
Đăng ký trên website chính thức của NSSC để cập nhật thông tin mới nhất về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
