Các Giai Đoạn Phát Triển Của Hệ Sinh Thái Khởi Nghiệp Việt Nam

Hệ Sinh Thái Khởi Nghiệp Việt Nam đã có sự phát triển đáng kể trong suốt thập kỷ qua, từ một lĩnh vực mới nổi trở thành một thị trường năng động và cạnh tranh trong khu vực Đông Nam Á. Bài viết này sẽ tóm tắt các giai đoạn phát triển chính, làm nổi bật các cột mốc quan trọng đã hình thành môi trường khởi nghiệp của Việt Nam.

Giai Đoạn Kích Hoạt (2013–2016)

Giai đoạn kích hoạt đánh dấu sự khởi đầu của hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam, khi chính phủ triển khai các chính sách và chương trình đầu tiên để thúc đẩy các hoạt động khởi nghiệp. Trong giai đoạn này:

• Chương trình Vietnam Silicon Valley (VSV) được ra mắt vào năm 2013, cung cấp hỗ trợ tài chính và cố vấn cho các startup giai đoạn đầu.

• Chương trình Đối tác Đổi mới Sáng tạo (IPP2), hợp tác giữa Việt Nam và Phần Lan, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng năng lực và tăng tốc các startup.

• Quyết định số 844/QĐ-TTg được Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2016, chính thức thành lập dự án quốc gia hỗ trợ startup, được gọi là Dự án 844.

• Số lượng startup tăng mạnh, với khoảng 1.800 startup, 21 vườn ươm và 7 chương trình tăng tốc được thành lập trên toàn quốc.

Giai đoạn này đã tạo nền tảng pháp lý và cơ sở hạ tầng cần thiết để hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam phát triển, thu hút sự quan tâm ban đầu từ các nhà đầu tư nước ngoài và tạo tiền đề cho sự phát triển tiếp theo.

Giai Đoạn Toàn Cầu Hóa (2017–2020)

Với nền tảng vững chắc, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam bước vào giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng, đặc trưng bởi sự gia tăng đầu tư và hội nhập toàn cầu. Vào năm 2017, Việt Nam thông qua Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp Nhỏ và Vừa (SMEs), bao gồm các chính sách đặc thù cho các startup. Thị trường vốn đầu tư mạo hiểm bắt đầu phát triển, với sự quan tâm từ cả nhà đầu tư trong nước và quốc tế đối với các startup tiềm năng của Việt Nam. Đến năm 2019, Việt Nam đứng thứ 3 trong ASEAN về sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp, chỉ sau Indonesia và Singapore. Số lượng startup đã tăng gấp đôi, vượt qua mốc 3.000 startup hoạt động, với fintech, thương mại điện tử và AI là những ngành dẫn đầu. Một số startup Việt Nam đạt được danh hiệu unicorn, bao gồm MoMo và VNG, chứng minh sự trưởng thành của hệ sinh thái. Trong giai đoạn này, hệ sinh thái đã nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ, bao gồm các ưu đãi thuế và các quy định thân thiện với đầu tư, giúp các startup Việt Nam thu hút nguồn vốn và đối tác quốc tế.

Giai Đoạn Thu Hút (2021 – nay)

Dù gặp phải thách thức do đại dịch COVID-19, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam đã thể hiện sự kiên cường và tiếp tục phát triển.

Vào năm 2021, đầu tư vốn mạo hiểm đạt kỷ lục 1,4 tỷ USD, cho thấy sự tự tin của các nhà đầu tư vào tiềm năng khởi nghiệp tại Việt Nam. Các chính sách quan trọng như Quyết định số 188/QĐ-TTg (2021) được ban hành để tăng cường sự hội nhập của Việt Nam vào các hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu. Mạng lưới các vườn ươm, chương trình tăng tốc và các trung tâm khởi nghiệp đã trở nên có cấu trúc hơn, với hơn 200 tổ chức hỗ trợ. Hệ sinh thái đã trở nên đa dạng hơn, với sự xuất hiện của các startup trong các lĩnh vực edtech, healthtech, startup xanh, fintech và thương mại điện tử. Với việc Việt Nam hiện nay đứng thứ 56 toàn cầu trong Chỉ số Hệ Sinh Thái Khởi Nghiệp (Startup Ecosystem Index 2024) và các thành phố như Hà Nội, TP.HCM, và Đà Nẵng trở thành các trung tâm khởi nghiệp được công nhận, Việt Nam đang sẵn sàng trở thành một trong những người chơi quan trọng trong bối cảnh đổi mới sáng tạo khu vực.

Con Đường Phía Trước

Nhìn về phía trước, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức, bao gồm cải thiện quy định, tiếp cận vốn và thúc đẩy đổi mới sáng tạo công nghệ sâu. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ liên tục từ chính phủ, đầu tư nước ngoài ngày càng tăng và một đội ngũ nhân lực khởi nghiệp ngày càng phát triển, hệ sinh thái dự kiến sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng.